आगामी फागुन २१ गते हुन गइरहेको प्रतिनिधि सभा सदस्य निर्वाचनका लागि नेपाली काँग्रेस तनहुँमा देखिएको उम्मेदवार आकांक्षीहरूको ठूलो संख्याले पार्टीभित्रको जीवन्तता र लोकतान्त्रिक अभ्यासको सकारात्मक तस्बिर देखाउँछ। एकातर्फ, दुई क्षेत्रबाट प्रत्यक्ष र समानुपातिकतर्फ मात्रै ३१ जना तथा राष्ट्रिय सभाका लागि ७ जनाले इच्छा व्यक्त गर्नुले नेता–कार्यकर्तामा दलप्रतिको भरोसा र निर्वाचनमा जाने उत्साह स्पष्ट झल्किन्छ । तर अर्कोतर्फ, यो विशाल आकांक्षीहरूको भीड अब पार्टीको व्यवस्थापकीय क्षमता र निर्णय प्रक्रियाका लागि एक जटिल अग्निपरीक्षा बन्ने निश्चित छ ।
काँग्रेस तनहुँको दुवै क्षेत्रमा देखिएको यो उत्साह स्वाभाविक छ । क्षेत्र नम्बर १ मा त केन्द्रीय सदस्यद्वयदेखि विभिन्न तहका १२ जनाले प्रत्यक्षमा दाबी गर्नुले प्रतिस्पर्धा कति गहन छ भन्ने देखाउँछ। क्षेत्र नम्बर २ मा पनि पाँच जनाले प्रत्यक्षमा इच्छा राखेका छन्। महत्त्वपूर्ण कुरा, यी आकांक्षीहरूमा अनुभव र नयाँ पुस्ताको मिश्रित प्रतिनिधित्व देखिएको छ, जसले पार्टीलाई सम्भावनाको ढोका खोलेको छ ।
तथापि, यो उत्साह केवल ’आकांक्षाको प्रस्तुतिमै सीमित रहनु हुँदैन । काँग्रेसको विधानअनुसार क्षेत्रीय समितिले छलफल गराई जिल्ला कार्यसमितिलाई, जिल्लाले प्रदेशलाई र प्रदेशले केन्द्रीय समितिलाई नाम सिफारिस गर्ने प्रक्रिया निकै लामो र पेचिलो छ। यस प्रक्रियामा, ’भीड व्यवस्थापन’ नै काँग्रेसका लागि सबैभन्दा ठूलो चुनौती हो ।
पार्टी नेतृत्वले अब निम्न तीन कुरामा विशेष ध्यान दिन आवश्यक छः
पहिलो हो,योग्यता र जित्ने आधार खोज्ने तथा सुनिश्चित गर्ने । सिफारिस र अन्तिम चयनको आधार केवल व्यक्ति होइन, उसले चुनाव जित्ने सुनिश्चित आधार हुनुपर्छ। कार्यकर्ताको भावना र स्थानीय आवश्यकता बुझेको, स्वच्छ छविको र मतदातालाई आकर्षित गर्न सक्ने उम्मेदवारलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। दोस्रो हो, अन्तर्घातको व्यवस्थापन । धेरै आकांक्षीहरू हुँदा टिकट नपाउनेहरूबाट असन्तुष्टि र अन्तर्घातको जोखिम उच्च हुन्छ । क्षेत्रीय समितिबाटै सुरु गरिने छलफलले अधिकतम सहमति र विश्वासको वातावरण निर्माण गर्न सक्नुपर्छ । शीर्ष नेताहरूले ठूलो छाती बनाएर, नपाउने आकांक्षीहरूलाई भविष्यमा उचित जिम्मेवारी दिने स्पष्ट आश्वासन दिनुपर्छ। तेस्रो महाधिवेशनको चटारो । पुस १६ र १७ गते गाउँ/नगर र पालिका अधिवेशनको कार्यतालिका रहेको र त्यसको लगत्तै पुष २६–२८ मा केन्द्रीय महाधिवेशन गर्ने हतारो पनि छ । निर्वाचनको सिफारिस प्रक्रिया र महाधिवेशनको चटारो एकसाथ अघि बढ्दा नेता–कार्यकर्तामा दोहोरो दबाब परेको छ । पार्टी पदाधिकारीले तोकिएकै समयमा अधिवेशन सम्पन्न गर्न र निर्वाचन सिफारिसको कामलाई स्वच्छ एवं पारदर्शी बनाउन कुशलता देखाउनु पर्ने बेला आएको छ । एउटै व्यक्तिले दुवै जिम्मेवारीमा ध्यान दिँदा कुनै एक काममा कमी आउन सक्छ, अतः प्राथमिकता निर्धारण अपरिहार्य छ ।
नेपाली काँग्रेसले अब आन्तरिक लोकतन्त्रको सुन्दरता देखाउने हो भने सहमति, त्याग र निष्पक्षताको कदर गर्नुपर्छ। आकांक्षीहरूको नाम केन्द्रमा पठाउनु मात्र सफलता होइन; सबैलाई समेटेर,सही उम्मेदवार छानेर र असन्तुष्टिहरूलाई व्यवस्थापन गरेर निर्वाचनमा होमिनु नै वास्तविक सफलता हो । तनहुँको यो उत्साहलाई शक्तिमा बदल्न, नेतृत्वले अब ’निर्णय क्षमता’ को कडा परीक्षा पार गर्नुपर्नेछ ।