आठौं संविधान दिवस र नागरिक आवाज

विशेषसम्वाददाता
हामी अहिले संविधानको आठौं दिवसको सन्दर्भमा उठेका नागरिक आवाज चर्चा गर्न गईरहेको छौं । नागरिक आवाजलाई सुन्ने हो भने आठौं संविधान दिवससम्म आईपुग्दा ठूलो जनमत संविधानको विपक्षमा छ । केही जनमत परिमार्जन सहितको संविधानको पक्षमा देखिन्छ । अधिकाँश जनमत २०४७ सालको संविधानको पक्षमा देखिन्छ ।
आज हरेक नागरिकको मनमा संविधान दिवस किन
मनाउने ? भन्ने प्रश्न जवरजस्त खडा भएको छ । दश जना ठेकदारहरुको मिलेमतोमा देश लुटेको, जनता लुटेको टुलुटुलु हेर्नका लागि संविधान दिवस मनाउने ? भुटानी शरणार्थी बनाएर नेपाली नागरिक बेच्ने ठेकेदारलाई कानुनको दायरामा ल्याउने नसकेको भनेर मनाउने ? वा ललिता निवासको जग्गालाई व्यक्तिको बनाउन प्रमुख जिम्मेवारलाई कानुनको दायरामा ल्याउन नसक्ने संविधान भनेर संविधा दिवस मनाउने ? समग्रमा सत्ताको राप र ताप पाएकाहरुलाई उन्मुक्ति र सत्ताको राप र तापबाट बाहिर परेकाहरुका लागि मात्र कानुन डण्डा चलाउन सक्ने संविधान भनेर संविधान दिवस मनाउने ? विरामी जनतालाई उपचार गर्ने ठाउँ नहुँदा नसुन्ने, नदेख्ने सरकारले राष्ट्रपतिको स्वागतका लागि लाखौं खर्चेर तडकभडक देखाउने गणतान्त्रिक आवरणको शाही संविधान भनेर यो संविधानको दिवस मनाउने ? यी र यस्तै प्रश्न आमनेपालीको मनमा आजको दिनमा आएको छ ।
आठौ संविधान दिवस मनाउने उत्साह आमनागरिकहरुमा देखिएन । निराशा र उपेक्षाभावका साथ सामाजिक सञ्जालहरुमा आफ्ना धारणाहरु राखेको
पाईयो । दमौलीमा पनि संविधान दिवस मनाइयो । तर आमनागरिकको सहभागिता थिएन । शिक्षक आन्दोलित छन् । कार्यक्षेत्रमा असुरक्षाको महसुस गरेका चिकित्सकहरु आन्दोलित छन् । आठ बर्षको परिपक्व संविधानलाई नै निन्तरता दिन पर्दछ भन्नेहरु भन्दा यो संविधानले दिएको राजनीतिक संरचना र सेवा सुविधा देशले धान्न सक्दैन भन्ने निष्कर्षमा आमनागरिक पुगेका
छन् । आमनागरिक मात्रै होइन राजनीतिक नेतृत्वमा पुगेका नेताहरु जसमा अलिकति स्वाभिमान, स्वाधिनता र आत्मसम्मानको बोध छ ती नेताहरुको मनमष्तिकमा यो संविधान भारी भएको छ । अबको सुरक्षित अवतरण कसरी होला भन्ने चिन्ता आमरुपमा बढेको छ ।
सामाजिक सञ्जालहरुमा नागरिक आवाज खोज्दा र अध्ययन गर्दा लायन जयन्द्र पौडेल लेख्छन्– ‘संविधान दिवसको शुभकामना नदिने र नलिने ।’ सुनौलो खबर टिभी मार्फत रामकृष्ण उपाध्यय आफ्नो विचार राख्छन्–‘असोज तीन कालो दिन, संविधान दिवस कुनै पनि हालतमा
मान्दैनौं ।’ बासु रिजाल लेख्छन्– ‘प्रदेशको बोझ हटेर संविधानबाट नेताले होइन, जनताले हलुका महसुस गरेको दिनदेखि संविधान दिवस मनाउँला । आज त विदा मात्रै मनाइयो ।’
त्यसैगरी तिर्थ भट्टराई लेख्छन्– ‘आजको संविधान दिवसको ¥याली हेर्दा पार्टीका नेता र कर्मचारी मात्रै । सर्वसाधारण जनता एउटा पनि देखिएन ।’ त्यसैगरी खेमराज खनाल लेख्छन्–परिमार्जन सहितको संविधानको शुभकामना । अधिवक्ता दुर्गेस पन्त लेख्दछन्– ‘संविधान दिवसको शुभकामना दिएर मात्रै केही हुनेवाला छैन । प्रदेशको खारेजी र निर्वाचन प्रणालीमा सुधार गरी समानुपातिक व्यवस्था हटाउने विषय दलको चुनावी एजेण्डामा हुन जरुरी छ ।’
दश बर्ष लगाएर बनाएको संविधान आठौं बर्षमा प्रवेश गर्दा यो संविधानले जनमतको हूर्मत लिएको निष्कर्षमा आमजनता पुगेका छन् ।