रमेश विकल
आज अर्थात अगस्त १ बाट नेपालमा र विश्वभर विश्व स्तनपान सप्ताह प्रारम्भ भएको छ । सप्ताहव्यापी रुपमा यो कार्यक्रम गर्नुको उद्देश्य स्तनपानको महत्व बुझाउनु र स्तनपानका सहि तरिका बारे जानकारी गराउनु पनि हो ।
अहिलेका आमाहरु स्तनपान गराउँदा आफ्नो सुन्दरता बिग्रने भ्रममा परेर बच्चालाई स्तनपान गराउँदैनन् । व्यस्तताको नाममा वा सम्पन्नताको स्वाङमा पनि बच्चालाई स्तनपान नगराउने आमाहरुको संख्या दिनानुदिन बढ्दै गएको छ ।
अब एकछिन् स्तनपानले आमा र बच्चालाई पुग्ने फाइदाबारे चर्चा गरौं । भनिन्छ, स्तनपानले आमा र बच्चालाई विभिन्न ११ फाइदा पुग्छ । आमाको दूधमा बच्चालाई अत्यावश्यक पोषक तत्वहरु हुन्छन् । अझ बिगोती दूधबाट त झन बच्चाले आफुलाई आवश्यक हुने प्रोटिन प्राप्त गर्दछ । आमाको दूधमा हानिकारक भाइरस र व्याक्टेरियासंग लड्न सक्ने प्रतिरोधी क्षमता हुन्छ, जसका कारण बच्चाहरु कम बिरामी हुन्छन् । आमाको दूधले बच्चालाई चिसो र संक्रमणबाट बचाउनुको साथै विभिन्न एलर्जिक रोगहरुबाट समेत बचाउँछ । बच्चाले स्वस्थ तौल प्राप्त गर्छ ।
यतिमात्र होइन्, आमाको दूधबाट बच्चामा निमोनिया, कानमा हुने संक्रमण, झाडापखाला तथा दम जस्ता रोगबाट बच्ने शक्ति प्राप्त गर्दछ । यसले बच्चाको मष्तिष्कको विकासमा महत्वपूर्ण सहयोग गर्दछ । जसले बच्चाको सिकाइ प्रक्रियाका सकारात्मक सहयोग पुग्दछ । अझै महत्वपूर्ण कुरा त के छ भने आमाको दूधले बच्चालाई घातक रोग क्यान्सर विरुद्ध लड्न सघाउँछ । पछिल्ला अनुसन्धानहरुले पत्ता लगाएको तथ्य भन्छ, आमाको दूधमा हुने तत्वले क्यान्सर गराउने जिवाणुलाई आत्महत्या गर्न बाध्य पार्छ अर्थात क्यान्सरका जिवाणु मर्छन । आफुलाई भन्दा बढी मायाँ गरिने बच्चालाई यति धेरैफाइदा पु¥याउने स्तनपान आमाहरुले किन नगराउने ?
अब आमालाई हुने फाइदा बारे पनि चर्चा गरौं । स्तनपान गराउने आमाहरुलाई मानसिक तनाव कम हुन्छ । यसका साथै स्तन क्यान्सर तथा पाठेघरको क्यान्सर हुने सम्भावनालाई पनि स्तनपानले कम गर्छ । हाम्रो समय र पैसाको बचत हुने त छँदैछ, आमाको सुन्दरतामा निखार आउँछ ।
आफ्ना बच्चालाई न्यून बौद्धिक क्षमता भएको हुनबाट बचाउन, स्वस्थ बनाउन साथै बढी तौलहुने, विभिन्न रोगको बेलाबेला शिकार हुने समस्याबाट छुट्कारा पाउन स्तनपान गराउनु राम्रो हुन्छ । सहि तरिकाले आफ्ना बच्चालाई स्तनपान गराउन सिकौं र स्तनपान गराऔं, सबै आमाहरुलाई स्तनपान सप्ताहको यहि सन्देश ।