सामान्यतया कर परिक्षण गर्ने गराउने दायित्व करदाता एवं कर कार्यालय दुवैको हुन्छ । करदाताले तिरेको कर कानुन वमोजिम छ छैन् बढि घटी के छ भनी एकीन गर्नु जरुरी हुन्छ किनभने कर तिर्दा जानी नजानी गल्ती हुन सक्दछ । अर्को तर्फ, कर प्रशासनको लागि पनि करदाताहरुको सहभागीताको अवस्था, पृष्ठपोषणका साथै भावी कार्यक्रम तय गर्न समेत उपयुक्त मार्गदर्शन कर परिक्षणले दिन सक्दछ
![](https://tanahunawaj.com.np/wp-content/uploads/2020/04/Min-Raj-Gautam-150x150.jpg)
कर परिक्षणका सम्वन्धित पक्षहरुः
क) करदता
ख) कर लेखापरिक्षण
ग) कर प्रशासन
घ) महालेखा परीक्षक
ङ) अदालत
क) करदाता
-दर्ता
आयकर(दफा ७८), मू.अ.कर (दफा १०, १०क १०ख) र अन्तःशुल्क (दफा ८ र ९)
-कारोवारको लेखा र पुष्टि गर्ने कागजातहरु
–आयकर ऐन, २०५८ को दफा ८१
–मू.अ.कर ऐन, २०५२ को दफा १६ र १६क
–अन्तःशुल्क ऐन, २०५८ को दफा १०ख
-कर विवरण ः
भुक्तानीमा अग्रीम कर कटी (दफा ९०) नियन्त्रणमा परिवर्तन (दफा ५७), अनमानीत करको विवरण (दफा ९५), बार्षिक आय विवरण (दफा ९६), मू.अ.कर दफा १८, अन्तःशुल्क विवरण (दफा १०क)
करको भुक्तानी गर्दा ः आयकरको दफा ८५मा अग्रीम अग्रिम कर कटीको रकम (दफा ९०), किस्ता बन्दी (दफा ९४), मू.अ.कर (दफा १९), अन्तःशुल्क (दफा ४ ख) र कर निर्धारण भएको रकम सुचनामा उल्लेखीत मितिमा ।
ख. कर लेखापरीक्षणः
सामान्य लेखापरिक्षण र कर लेखा परिक्षण विचको भिन्नताहरु निम्न रहेका छन् ।
सामान्य लेखापरिक्षण
क) निकायको वित्तिय विवरणको परीक्षण गरी आफनो निष्पक्ष राय सहित उक्त निकायको वित्तिय अवस्थाको जानकारी सरोकारवाललाई (व्यवस्थापन, शेयरहोल्डर र अन्य सरोकारवाला निकाय तथा सर्वसाधारण) दिने ।
ख) व्यवस्थापनलाई लेखाका सिद्धान्त मान्यता, प्रणाली र प्रचलन तथा वित्तिय विवरणका सम्बन्धमा नेपाल अडिटिङ्ग स्टान्डर्स उपयोग कसरी भएको छ भनी लिखित रुपमा स्वतन्त्र मन्तव्य वा टिप्पणी गर्ने