भोली शुक्रबार, जुलाई ११ मा संसारभर विश्व जनसंख्या दिवस मनाईँदै छ । सन् १९८७ जुन ११ तारिखमा विश्वको जनसंख्या करिब पाँच अर्ब पुगेको घोषणा गरिएको थियो । यही मितिलाई सम्झंदै विश्वभर जुन ११ तारिखमा विश्व जनसंख्या दिवस मनाउन थालियो ।
कुनै पनि देशको यथोचित विकासका लागि सबैभन्दा महत्वपूर्ण तत्व भनेको मानवसाधन हो । मानव साधनको उपलब्धता बेगर देश विकासको परिकल्पना गर्न सकिंदैन । जनसंख्याको आकारले त्यस देशको विकासमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्दछ । जनसंख्याको आकार सानो हुँदा पनि देश विकासले अपेक्षित गति लिन सक्दैन भने अधिक जनसंख्याले पनि त्यस्तै समस्या ल्याउँछ ।
वर्तमान विश्वको चिन्ताको विषय यही हो कि कुनै देशमा आवश्यक जनसंख्या नहुँदा अपेक्षित विकास गर्न सकिएन भन्ने चिन्ता व्याप्त छ भने अल्पविकसित राष्ट्रहरुका लागि अधिक जनसंख्या टाउको दुखाईको विषय बनेको छ । जापान जस्ता देशहरु अल्पजनसंख्याका कारण विकास गर्न नसकिएको निष्कर्षमा पुग्दा हामीपनि त्यही अवस्थामा पुग्न लागेका छौं ।
हाम्रो जनसंख्या वृद्धिदर अपेक्षा गरेभन्दा निकै कम छ र कुनै दिन जनसंख्या वृद्धिका प्रयत्नहरु थालिनु पर्ने हो कि भनेजस्तो छ । हामीसँग आजको दिनसम्म जनसंख्या पर्याप्त छ तर दक्ष जनशक्तिको अभावमा उपलब्ध प्राकृतिक साधनको उच्चतम प्रयोग हुन नसक्दा विकासले अपेक्षित गति लिन सकेको छैन । औद्योगिकरणको अभावका कारण आवश्यक मात्रामा रोजगारीको सिर्जना हुन सकेको छैन । कृषि उत्पादनको उपयुक्त बजार नहुँदा यता तर्फ पनि उत्पादनशिल जनसंख्या आकर्षित हुन सकेको छैन । हाम्रो शिक्षा प्रणालीले श्रमको सम्मान गर्ने जनशक्ति उत्पादन गर्न सकेन ।
देशभित्र रोजगारीको अवसर नहुँदा विदेशिने युवाको संख्या दिनानुदिन बढ्दै गएको छ । त्यसैले नेपालको अबको चुनौति भनेको उपलब्ध जनसंख्याको व्यवस्थापन हो । रोजगारीका अवसरहरुको सृजना गर्न सके वा उत्पादक जनसंख्यालाई स्वरोजगार गराउन सके अहिले जुन आकारको जनसंख्या छ, त्यसले देश विकासको गतिलाई तिब्रता दिनसक्छ । जनसंख्याको सहि व्यवस्थापन हुँदै देशले विकासको गति समातोस् । विश्व जनसंख्या दिवसको अवसरमा यहि कामना !
विचार/दृष्टिकोण
-
केटा पक्ष विवाहका लागि केटी हेर्न केटीको घरमा आउने भएसंगै केटा पक्षको सकारात्मक जवाफ…
-
गत हप्ता व्यास नगरपालिकाले किसानहरूलाई बाँदर धपाउने प्रयोजनका लागि लेजर लाइट उत्पादन गर्ने उपकरण…
-
वर्तमान समयमा स्थानीय निकायमा असक्षम प्रशासन, राजनैतिक प्रतिबद्धताको कमि, व्यापक भ्रष्टाचार, कमिसनका कारण ग्रामिण…
-
गत शुक्रबार प्रकाशित भएको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा(एसईई) को नतिजा सम्बन्धि चर्चा अझै सेलाएको छैन…
-
घाटु नाच विशेष गरी गुरुङ, मगर, दरै, कुमाल र थारु समुदायमा प्रचलित लोक नृत्य…
-
अबको तीन दिनपछि अर्थात १५ असारमा धान दिवस मनाईँदैछ । कहिल्यै हिलो नटेकेका नेताहरु…
-
खडेरी अर्थात हामीले बुझ्ने सामान्य भाषामा लामो समय पानी नपर्नु । लामो समय पानी…
-
अघिल्लो साता बन्दिपुर–२ का ६ वर्षिय बालक उत्सव गरुङले चितुवाको आक्रमणका कारण ज्यान गुमाए…
-
–पृथ्वी राजमार्ग हुँदै काठमाण्डौको यात्रा गर्दा त्रिशुली किनारमा गिट्टी कुट्दै गरेका बालबालिका पनि आजकल…